بررسی تأثیر شادابی و نشاط در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان
|
| چکیده | |
| یادگیری انسان و ساماندهی رفتار نوجوان در گرو نشاط و شادابی و هیجانات مثبت اوست و خلاقیت، شکوفایی استعدادها در گرو نشاط و انبساط روحی انجام میشود. شکی نیست که یکی از وظایف مهم‌تربیتی مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی مدارس، تشویق نوجوانان به مشارکت و تعاون در همه امور است و آنان می‌توانند با تدوین برنامه‌ریزی آموزشی مناسب به جلب مشارکت دانش‌آموزان در امور مختلف مدرسه اقدام کنند و این موضوع می‌تواند به احساس مفید بودن و دور شدن از انزوا و کسالت در نوجوانان کمک کند و خود یکی از موارد شاد و با نشاط زیستن است. لذا، این پژوهش به بررسی تأثیر شادابی و نشاط در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان متوسطه ی شهرستان ساری و ارائه ی راهکار به منظور افزایش شادابی و نشاط در برنامه‌ریزی آموزشی پرداخته بود. جامعه آماری این تحقیق را کلیه دانش‌آموزان دوره متوسطه شهر ساری به تعداد 17792 نفر تشکیل دادند. شیوه نمونه‌گیری تصادفی طبقه ای بود. با استفاده از جدول کرجسی و مورگان(1970)، تعداد نمونه 376 = s نفر برآورد گردید. برای گردآوری اطلاعات در این پژوهش، از دو روش استفاده گردید. در این پژوهش جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از شاخص‌های آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. جهت محاسبه درصدها، محاسبه شاخص‌های مرکزی، پراکندگی مناسب، طبقه بندی کردن داده‌ها و رسم نمودار استفاده شده است. جهت تعمیم نتایج، تعیین رابطه بین نظرات طبقه مورد مطالعه از آزمونT یک گروهی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که شادابی، نشاط، جنسیت و وضعیت اقتصادی خانواده در برنامه‌ریزی آموزشی خصوصاً پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه مؤثر واقع شده است. | |
| کلیدواژه‌ها | |
| شادابی؛ نشاط؛ پیشرفت تحصیلی؛ دانش‌آموزان متوسطه و برنامه‌ریزی آموزشی | |
| اصل مقاله | |
در بهشت جایی است که به آن خانه شادی گفته میشود، هیچ کس به آن وارد نمی‌شود مگر آنکه موجب شادی کودکان شده باشد.» پیامبر اکرم(ص) امروزه شادابی و نشاط فضای آموزشی نقش و جایگاه برجسته‌ای در مبحث کیفیت و برنامه‌ریزی آموزشی دارد. به طوری که شور و شوق به تحصیل، فعال شدن حس کنجکاوی و افزایش خلاقیت دانش‌آموزان ارتباط نزدیکی با وضعیت محوطه آموزشی آنها دارد. ایجاد محیط آموزشی با نشاط برای دانش‌آموزان سال‌هاست که به عنوان یک دغدغه جدی نزد ت‌گزران و برنامه ریزان آموزش و پرورش مطرح شده است. این مسأله یکی از نیازهای اساسی دانش‌آموزان در مقاطع مختلف تحصیلی است، زیرا کودکان بسیار بصری هستند. آنها از محیط و فضاهایی که نشاط و شادابی را القاء کند، لذت می برند و به دلیل افزایش انگیزه‌ها، پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه‌های علمی خواهند داشت. اگر امکانات، تسهیلات و برنامه‌ریزی‌های دقیق و متناسب آموزشی بتوانند حس کنجکاوی فراگیران را تحریک کنند و آنها را به سوی خود جذب نماید، این محیط برای آنها نشاط آور و شاداب خواهد بود. بنابراین لازم است والدین و مربیان و همه دست اندرکاران آموزش و پرورش با همکاری و تعامل، تلاش خود را بکار گیرند تا مراکز آموزشی را به محیط‌هایی با نشاط و جذاب برای دانش‌آموزان تبدیل کنند تا پیشرفت تحصیلی آنها ارتقاء یابد. برای دستیابی به تحقق آرمان های مربوط به شاداب سازی مدارس جهت پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان، باید تحولات جدی در نگرش مدیران و مسؤولان نظام آموزش و پرورش و برنامه‌ریزی‌های آموزشی مطابق با استانداردهای جهانی ایجاد نمود. برای مشاهده کل مقاله به ادامه مطلب بروید |
اکسیر شادی در مدرسه
دانش‌آموزان مهمترین رکن نظام آموزش و پرورش هر کشوری محسوب می‌شوند.
عواملی که می‌تواند این سرمایه ملی را برای رشد بهینه و کیفی آماده سازد، مهارتهای رفتاری است که در محیط آموخته میشود نه فقط محفوظات علمی.
مدارس تامین‌کننده نیروی کیفی جامعه‌اند و نه فقط تامین‌کننده کمیتی از خیل عظیم نیروی انسانی که به‌عنوان تحصیل کرده روانه جامعه می‌شوند. پس شناسایی و ایجاد زمینه برای رشد خصایل ممتاز بشری، اولین دغدغه دست اندرکاران تعلیم و تربیت در کلیه فعالیت‌های علمی یا فرهنگی است که باید با تمام وجود خود را وقف ایفای این وظیفه سنگین کنند.
نشاط و شادابی در مدرسه باعث رشد و تکامل همه ابعاد وجودی یک دانش‌آموز در بعد جسمانی، شناختی، عاطفی، اخلاقی و معنوی میشود. چنانچه یک بعد از این ابعاد دچار صدمه شود و یا مورد غفلت و فراموشی قرار گیرد، دانش‌آموز به توانایی‌ها و شایستگی‌های کامل دست نخواهد یافت.
این وظیفه مسئولین تعلیم و تربیت است که شرایطی را فراهم آورند تا تمام نیازهای او تامین شود.
شاد زیستن برای کودک به همان اندازه مهم است که تغدیه خوب، محبت کردن و حفاظت از او اهمیت دارد، زیرا سلامت روحی و روانی و فیزیکی و جسمانی او را تامین می‌کند.
نرخ شادی و خنده در مدارس ما بسیار پایین است. میزان شیوع خنده و توسعه فضای فرح بخش در آموزشگاه‌ها مورد بی‌مهری قرار گرفته است.
در جامعه و مدرسه فاقد شادی، سخن‌گفتن از شادی قدری مشکل خواهد بود. یکی از مشکلات هر جامعه غفلت از شادی و نشاط و در نتیجه افزایش بیماری‌های مختلف روانی از قبیل اضطراب و افسردگی است. با شادی و نشاط زندگی معنا پیدا می‌کند و در پرتو آن دانش‌آموزان خصوصاً در دوران نوجوانی و جوانی می‌توانند خود را ساخته و قله‌های سلوک و پله‌های ترقی را چالاکانه بپیمایند. جامعه زنده و پویا جامعه‌ای است که عناصر شادی‌آفرین در آن فراوان باشد.
در گذشته به‌نظر می‌رسید که وظیفه آموزش و پرورش تولید عده‌ای فارغ التحصیل است که فقط بتوانند امرار معاش کنند اما چنین می‌نماید که در قرن جدید نظام‌های آموزش و پرورش این مرحله را پشت سر گذاشته و سرلوحه تعلیم و تربیت در یک جمله خلاصه شده است؛ شوق زندگی کردن را به دانش‌آموزان بیاموزیم». پس باید معتقد باشیم که درحقیقت رشد پایدار ما در گرو شادی پایدار است.
در بند ۱۲ آیین نامه اجرایی مدارس مصوب ۱۳۷۹ شورای‌عالی آموزش و پرورش در تبیین وظایف مدیران مدارس چنین آمده است:
یکی از وظایف مدیران مدارس فراهم کردن شرایط لازم برای جلوگیری از خستگی مفرط دانش‌آموزان از طریق:
۱) نظارت مستقیم بر فعالیت‌های آموزشی و پرورشی مدرسه
۲) نشاط آور ساختن محیط مدرسه و استفاده از روشهای مناسب تشویق
همچنین در اعلامیه جهانی داکار آمده است:
معلمین می‌بایست توان خوشایند کردن، سالم‌تر کردن و بارورتر کردن محیط‌های آموزشی را کسب کنند». پس باید بکوشیم تا عشق، جرأت، ایمان، امید و اعتماد، اعتدال در کارها و نشاط و پویایی در کار و رفتار و را در خویشتن، همکاران، خانواده‌ها و کودکان و نوجوانان گسترش دهیم و با هم شادی و سلامت به ارمغان آوریم و برای سعادت بشر تلاش کنیم و این شعار حیات بخش را سر دهیم که؛
نوبت کهنه فروشان درگذشت
نو فروشانیم و این بازار ماست.
● چگونه مدرسه‌ها با نشاط می‌شوند
۱) باید در کیفیت کار مؤسسات آموزشی تجدید نظر کرد و به شاخص‌های نشاط در چارچوب آن مفهوم بخشید.
۲) اگر قرار است پیشرفتی در جامعه حاصل شود باید از مدرسه شروع شود. مدیر مدرسـه عـامل بسیـار مهمـی است کـه می‌تواند جمعیت کثیری را تحت‌تأثیر قرار دهد. مدیر می‌تواند مدرسه را به یک جایگاه ارزشی مبدل ساخته و با راهکارهای مختلف با ایجاد شادی و نشاط مدرسه را جایگاه رشد و بالندگی دانش‌آموزان سازد و به آنها احساس اعتماد، سربلندی، توانایی و غرور هدیه کند.
۳) با نشاط‌سازی فضای فیزیکی مدرسه
نسل جوان به محرک‌هایی که نشانه‌های زیبایی و سر زندگی و شادابـی در آنهـاست تمـایـل و علاقـه بیشتـری نشـان می‌دهند. تامین نشاط و شادابی در محیط ابتدا از مدرسه شروع میشود. لذا ایجاد نشاط و شادابی در مدرسه از ورودی مدرسه تا داخل کلاس‌های درس، شایان توجه است.
با نشاط‌سازی فضای فیزیکی مدرسه، موجب افزایش کارایی و یادگیری در دانش‌آموزان میشود.
۴) ایجاد روابط انسانی مطلوب بین ارکان مدرسه
شرایط مطلوب کار موجب تقویت روحیه معلمان و افزایش میل و رغبت و علاقه آنان به کار و غرور و افتخارشان در مدرسه خواهد شد( وای ۱۹۸۹)
معلم، دانش‌آموز و مدیری که از کار خود لذت نمی‌برند در حقیقت کاری نمی‌کنند. هرکس زمانی بهتر کار می‌کند که از آن احساس لذت می‌کند.
۵) استفاده از روشهای فعال تدریس
معلمانی که از روشهای فعال استفاده می‌کنند، کلاس‌های شادتری دارند. مشارکت دانش‌آموزان در کلاس و آموختن آنها را از کسالت و بی‌حالی رها ساخته، شادابی و نشاط را تقویت می‌کند.
۶) کار آموزش و پرورش آموزش ارزش‌های انسانی همچون، ایمان، عشق، امید، جوانمردی و. به کودکان و دانش‌آموزان است.
۷) آموزش ارزش‌های انسانی با سادگی و جذابیت با استفاده از کتاب‌ها، فیلم‌ها، نمایش‌ها و. همراه است.
۸) ایجاد رابطه دوستانه با نوجوانان و کودکان
۹) معرفی الگوهای مناسب
۱۰) تشویق کردن و ارزش‌گذاری برای ایجاد حس عزت و اعتماد به نفس و در نتیجه احساس لذت و شادی از فعالیت
۱۱) آموزش روابط اجتماعی مناسب به دانش‌آموزان
۱۲) توجه به معیارها و ملاک‌ها و عوامل شادی‌آفرین در سنین مختلف
در دوران کودکی، برآورده شدن احتیاجات اساسی جسمی و روانی عامل وجد و سرور است.
در دوران نوجوانی پذیرش از طرف اعضای خانواده و گروه همسالان و نیز ابراز موفقیت در کارهای شخصی و امور تحصیلی شادی‌آفرین است.
در جوانی و بزرگسالی، کسب مهارتهای لازم برای تصدی شغلی، پیشرفت در کار و تحصیل، موفقیت در کارهای هنری و ورزشی احساس وجد و مسرت را به‌وجود می‌آورد.
۱۳) دولت نیز برای افزایش شادی میان افراد جامعه، خصوصاً کودکان و دانش‌آموزان بهتر است:
الف) از پخش برنامه‌هایی که مروج خشونت‌اند، جلوگیری کند.
ب) به رسانه‌های جمعی کمک کند تا محبت را ترویج کنند و مبلغ زندگی متعادل باشند.
ج) تکریم و سپاس از طبیعت را آموزش دهند و روش زندگی افرادی را تبلیغ کنند که الگوی خدمت ایثارگرانه بوده‌اند.
د) شغل، بهداشت، درمان و هزینه‌های معیشت مردم را تامین کند تا نگرانی آنان در این زمینه از بین برود.
۱۴) آموزش این نکته که تلاش در ذات خود ارزشمند است و کار و کوشش باعث برخورداری از بهداشت روانی منـاسب میشود.
۱۵) تشویق دانش‌آموزان به خلاقیت و نوآوری و ایجاد زمینه‌هایی برای بروز استعداد آنها
● زنگ تفریح
شادی، حاصل ارتباطی سازنده بین فرد و خدایش، بین فرد و همنوعانش، بین فرد و وظایفش در جامعه است. کسانی که احساس عشق و امنیت می‌کنند، بسیار کمتر از دیگران دچار بیماری و سانحه می‌شوند.
شادی مقوله‌ای درونی است که با عشق و امنیت همراه است و جز با تلاش‌های فردی به دست نمی‌آید و برای اینکه شادی عمر را به برترین پایه برسانیم به سرمایه‌گذاری نیازمندیم.
باید برای افزایش عناصر مثبت شادی و کاستن از عناصر منفی آن با امیدواری تا وقتی که کوشش هایمان به شکوفه بنشینند بردبار و صبور باشیم.
باید ایمان داشته باشیم که با صرف وقت و کوشش مجدانه در پرورش فرزندان شاد، سلامت جامعه انسانی فراهم خواهد شد. بنابراین برای افزایش شادی تمام عمر، باید وقت صرف کنیم و شکیبا باشیم تا به هدف برسیم و با توجه به اینکه آسایش و شادی انسان‌ها و سلامت محیط زیست به‌طور غیرمستقیم بر شادی ما و فرزندانمان اثر دارد،پس با محبت و خدمت به دیگران، فرصت شاد زیستن را برایشان فراهم کنیم.
تهمینه یزدان‌پناه‌سامانی
منبع : رومه همشهری - مجله موفقیت
مقاله ای تحت عنوان: مدرسه شاد و با نشاط
چکیده
در دنیای کنونی زندگی که متفاوت از زمان های گذشته است پدیده های جدید متنوع و به هم پیچیده آنچنان فراوان و نو به نو شده اند که دانایی ها، توانایی ها و امکانات را اجتناب ناپذیر می کند. البته این دانستنی ها و مهارت ها باید قادر باشند امنیت روانی و احساس زیبایی دوستی را در مواجهه با مشکلات زندگی تضمین کند. در روند استفاده از امکانات در راه مقابله منطقی و فراگیر مسایل دنیای جدید به خصوص نگرش های جوانان باید از اصول بهداشت روانی استفاده نمود، چرا که نوجوانان ما نیازمند فضای شاد برای شاداب زیستن هستند.در شرایطی که اکثر منازل شهری تبدیل به آپارتمان های کوچک و به دور از فضاهای بازی شده است.حداقل کاری که می توان در تامین بهداشت جسمی و روحی فرزندان داشته باشیم ایجاد فضای مفرح و شاد ی بخش در مدرسه است.زیرا اگر فضاسازی مناسبی در مدارس انجام شود به شاد زیستن فرزندان خود کمک بسیار مهمی خواهیم کرد.
برای دست یابی به تحقق آرمان های مربوط به شاداب سازی مدارس باید تحولات جدی در نگرش مدیران و مسئولان نظام آموزش و پرورش ایجاد نمود.در واقع شاداب سازی مدارسرا باید در ابعاد ظاهری و ابعاد معنوی جستجو کرد.
در مقاله حاضر ابتدا به معنای شاد بودن از دیدگاه قرآن و ائمه معصومین(ع) و روانشناسانپرداخته، سپس از دیدگاه نظام آموزش و پرورش به این موضوع اشاره شده و در پایان راهکارها و پیشنهادات مناسب جهت ایجاد مدرسه شاد و با نشاط ارائه گردیده است.
جهت مشاهده همه مطالب به ادامه مطلب بروید.
روشهای ایجاد شادابی و نشاط در مدرسه
االف)معلمین ب)دانش آموزان ج) محیط مدرسه د)برنامه ریزی ه)انجمن اولیاءومربیان:انجمن اولیاءومربیان به مثابه پلی است که بین خانه و مدرسه ایجاد شده و نقش ارزنده آن مسلم و مشخص است .این نکته حائز اهمیت است که برای داشتن مدرسه ای سالم ،مطلوب و شاد باید به تمامی عوامل و اجزای تشکیل دهنده آن پرداخت .
معلم شاد و با روحیه :
معلم آهنگ و فضا و جو کلاس درس را تنظیم و برقرار می سازد . چنانچه قرار باشد که روح دانش آموزپرورش و رشد یابد باید این روند از روح معلم آغاز گردد. حال چنانچه روح معلم افسرده و ناتوان باشد ،شانس ناچیزی برای تقویت و مراقبت از روح دانش آموزان وجود خواهد داشت .معلمانی که حضور توانمند خود را هر روز در کلاس درس نمی توانند ارائه نمایند ،آنان از لحاظ انتقال فکر با دانش آموزان هماهنگ نیستند و جهت پا سخگویی به نیازهای دانش آموزان آمادگی ندارند.هر معلم باید با توجه به هر گونه نقص در درک و دریافت دانش آموز نه بعنوان نقصی در تدریس خود توجه نماید و تلاشی کند تا در خود توانایی کشف روشهای جدید را به وجود آورد.معلم باید این امکان را داشته باشد تا بهترین روش ممکنه را انتخاب کند.توانایی در کشف روشهای جدید،عدم وابستگی کورکورانه به یک روش و رد کردن سایر روشها را ،مدنظر قرار دهد.اگردانش آموزان آگاه شوند که چه باید بخوانند ؟چرا باید بخوانند؟این درسی که میخوانند چه منفعتی در آینده نزدیک و آینده دور برای آنها دارد؟مورد کاربرد این درس در جامعه کجاست؟وچگونه مورد استفاده واقع می شود؟اهداف برای شان روشن میگردد.باکسب این اطلاعات است که دانش آموز رغبت پیدا می نما ید و درس برای او جالب و دلپذیر می شود.هردرسی در میان درسها از اهمیت ویژه ای برخوردار است و اگر شاگرد به ارزش آن درس آگاه گرددآن درس برایش معنی دارتر می شود.
جهت مشاهده همه مطالب به ادامه مطلب بروید.
مقدمه:
اگر شادی و نشاط در مدرسه نباشد زیستن برای یادگیری و یادگیری برای زیستن متعالی محقق نخواهد بود.
جهان هستی در نتیجه تلاش مداوم و همکاری مجموعه ای عظیم به وجود آمده و در تلاش و پویایی این اعضا است که هر روز حیاتی نو اقامه می کند چنانچه مصداق بارز این کلام است که ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند. و حال اگر نظری ریز بین تر بر این مجموعه اندازیم یکی از هزاران ما حصل آن تشکیل اجتماعات مردمی است اجتماعی که به طور خاص در پیکره اش خانواده ها نقش بسته اند.
زمانی که فرزندان یک خانواده یا یک اجتماع در یک محیط سالم و با نشاط زندگی نمایند و به دور از تنش ها و هتک حرمتها و در سایه احترام متقابل والدین در یک مکتب درس تربیت می شوند. اگر خانواده ها در شاداب سازی زندگی فرزندانشان تلاش نمایند طبیعی است که نتیجه موثرتری در فرایندهای زندگی آینده بچه ها خواهد داشت. از جمله گردشهای هفتگی ماهانه و حتی سالانه به تجدید قوای روحی خانواده کمک کرده و با نشاط و شادابی والدین فرزندان اطمینان خاطر یافته و به دور از تنش ها و اضطرابها استرسها به حرکت در مسیری صحیح هدایت می شوند. که البته در کنار همه ی آنچه گفته شد افکار و عقاید پدر و مادر و چگونگی به دست آوردن این نشاط نیز حایز اهمیت است. ولی اجتماع هم نباید این کار را فقط به عهده ی خانواده بگذارد بلکه جامعه نیز در به وجود آوردن فضای شاداب و قابل تحمل برای بچه ها باید نقش مهمی را ایفا کند و این زمانی موثر واقع می شود که کارها با برنامه ریزی صحیح و رعایت تمام اصول اخلاقی طرح شوند. از آنجا که محیط آموزشی مدرسه در بین محیط بعد از خانواده قرار داد که فرد در آن اجتماعی شده و در معرض آموزشهای رسمی قرار می گیرد که این آموزشها در سرنوشت او و بالطبع در سرنوشت جامعه موثر خواهد بود و برای اینکه تلاش مدیران و معلمان و کلیه مسئولان آموزشی در این محیط و سرمایه های مادی و معنوی جامعه در زمینه های آموزش و پرورش هدر نرود بهتر است این آموزشها در محیطی شاد ارائه شود.
زیرا یادگیری و آموزش در محیط شاد بهتر از محیط های خشک و سرد است پس دانش آموز در یک محیط با نشاط بهتر می تواند یاد بگیرد تا در محیطی سرد و بی روح.
هنگامی که در مدرسه مکانی برای آموختن مهارتهای کاربردی زندگی باشد برای دانش آموزان شوق انگیز و نشاط آور خواهد بود.
دانش آموزان در این مدارس با حوصله و اشتیاق به عمق مطالب پی می برند، آنها را می فهمند، تجربه می کنند و به زندگی خود مرتبط می سازند. از این رو با ذوق و شوق به مدرسه آمده و امید به موفقیت و زندگی در آنها تقویت می گردد. زیرا نشاط و انبساط موجب شکوفایی استعدادها شده و انسان شاداب، پویا و پر تحرک به زندگی امیدوار گردیده و برای رسیدن به اهداف خود سرسختانه تلاش می کند.
مهمترین مولفه شاد بودن امید به زندگی است. به عبارت دیگر بین شاد بودن و امید به زندگی یک رابطه مستقیم وجود دارد. به امید روزی که در مدارس ما تمامی مولفه های شاد به کار گرفته شود.[1]
جهت مشاهده همه متن به ادامه مطلب بروید.
درباره این سایت